تأثیر استرس بر چرخه پریود زنان و اختلالات هورمونی
استرس میتواند تأثیر مستقیم یا غیرمستقیمی بر چرخه پریود زنان داشته باشد. استرس طولانی مدت میتواند بر سیستم هورمونی در بدن تأثیر گذارد و موجب تخلیه نامنظم هورمون ها شود که منجر به بههم ریختگی چرخه پریود میشود. همچنین، استرس میتواند تأثیری بر روی فعالیت روده و سیستم عصبی داشته باشد که نیز میتواند در نامنظمی پریود تأثیرگذار باشد. بنابراین، استرس میتواند باعث نامنظمی دوره پریود شود، اما این تأثیر ممکن است در هر زنی متفاوت باشد و برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
اختلالات سیستم هورمونی بدن
اختلالات سیستم هورمونی بدن میتوانند به عوامل گوناگونی برگردند و تأثیرات مختلفی روی عملکرد بدن داشته باشند. برخی از رایجترین اختلالات سیستم هورمونی عبارتند از:
1. سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS): این اختلال به وجود میآید وقتی تولید بیش از حد هورمونهای مردانه (آندروژن) توسط تخمدانها صورت میگیرد، که میتواند منجر به نامنظمی پریود، رشد بالای مو، پوست چرب و مشکلات دیگر شود.
2. هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم: کاهش کارایی تیروئید (که هیپوتیروئیدیسم نامیده میشود) یا افزایش غیرطبیعی آن (که هیپرتیروئیدیسم نامیده میشود) میتواند به تناوب نامنظم یا قلّههای پریودی، تغییرات وزن، افزایش یا کاهش دمای بدن و سایر علائم مرتبط منجر شود.
3. هیپرپرولاکتینمی: افزایش سطح هورمون پرولاکتین از پیشگیری از رشد و تخمکریزی در تخمدانها ممانعت میکند و میتواند به بروز نامنظمی پریود، ناباروری و ترشح شیر غیرطبیعی در زنان غیرباردار منجر شود.
4. فیبروئیدهای رحمی: وجود تومورهای خوابانده شده در رحم (فیبروئید) میتواند باعث نامنظمی پریود، خونریزی بین دورههای پریودی و درد در ناحیه پانسمان رحمی شود.
5. بروز پریمنوپوز: در دوران پریمنوپوزال (مرحله قبل از توقف کامل پریود)، تولید هورمونهای تخمدان تغییر میکند که به تغییرات نامنظم در دورههای پریودی، همراه با علائم مانند گرماهای شبانه، عصبانیت و خشکی واژین میانجامد.
این تنها چند مثال از اختلالات سیستم هورمونی بدن هستند، وجود اختلالات دیگر نیز ممکن است که منجر به نامنظمی پریود و دیگر تغییرات در بدن شود. برای تشخیص دقیق و درمان این اختلالات، معمولاً مشاوره پزشکی لازم است.
هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم
هیپوتیروئیدیسم و هیپرتیروئیدیسم دو حالت مختلفی هستند که به علت اختلالات در عملکرد غده تیروئید رخ میدهند. غده تیروئید، یک غده اندوکرین در گردن است که هورمونهای تیروئید تولید میکند و نقش مهمی در کنترل سطوح هورمونهای تیروئید در بدن دارد.
1. هیپوتیروئیدیسم:
هیپوتیروئیدیسم به معنی کاهش فعالیت تیروئید و کمبود هورمونهای تیروئید است. این حالت ممکن است به دلیل مشکلات در خود غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم اولیه)، کمبود هورمونهای تحریککننده تیروئید از غده هیپوفیز مغز (هیپوتیروئیدیسم ثانویه) یا کمبود هورمونهای تحریککننده تیروئید از غده هیپوتالاموس مغز (هیپوتیروئیدیسم سومیه) باشد.
علایم هیپوتیروئیدیسم میتواند شامل خستگی، کاهش انرژی، سرماخوردگی، افزایش وزن، مشکلات حافظه، تغییرات مزاج، خشکی پوست و مو، تورم صورت، کمبود حافظه، تغییرات در دوره قاعدگی، کمبود تمرکز و بروز پوکی استخوانها باشد.
2. هیپرتیروئیدیسم:
هیپرتیروئیدیسم به معنی افزایش فعالیت تیروئید و افزایش تولید هورمونهای تیروئید است. این حالت ممکن است به دلیل گرانولومهای تیروئیدی زائد (هیپرتیروئیدیسم اولیه)، افزایش هورمونهای تحریککننده تیروئید از غده هیپوفیز (هیپرتیروئیدیسم ثانویه) یا افزایش هورمونهای تحریککننده تیروئید از غده هیپوتالاموس مغز (هیپرتیروئیدیسم سومیه) باشد.
علایم هیپرتیروئیدیسم میتواند شامل اضطراب، روزآمدی، افزایش ضربان قلب، تعریق، خستگی، لرزش دست، کاهش وزن، تغییرات در دوره قاعدگی، تحریکپذیری روانی، عصبانیت و خوابآلودگی باشد.
در صورت مشاهده هرگونه علامت یا simptom مشکوک به هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. آزمایشات خونی و معاینات پزشکی برای تشخیص دقیق و تعیین نوع اختلال ضروری است تا بتوان برنامه درمانی مناسب را تعیین کرد.
دوران پریمنوپوزال چه دورانی است؟
دوران پریمنوپوزال (Premenopausal) به دورانی اطلاق میشود که در آن زنان هنوز در دورهٔ قاعدگی (ماهیانه) خود هستند و تولید هورمونهای تخمکگذاری از تخمکها در یاوهای زنانه (تخمدانها) ادامه دارد. این دوران معمولاً از طریق دوران ناباروری و بعد از دوران نوجوانی تا دوران یائسگی (منوپوز) ادامه دارد.
میانگین سن شروع دوران پریمنوپوزال حدود ۴۵ تا ۵۵ سال است، اما این با توجه به ویژگیهای فردی هر زن میتواند متفاوت باشد. در این دوره، قاعدگی همچنان رخ میدهد و زنان همچنان میتوانند باردار شوند، اگرچه فرصت باروری نسبت به دوران اوج باروری کاهش مییابد.
دوران پریمنوپوزال در نهایت به منوپوز (یائسگی) منتهی میشود. منوپوز به زمانی اطلاق میشود که زنان به مدت ۱۲ ماه متوالی بدون قاعدگی هستند. پس از منوپوز، هورمونهای تخمکگذاری (استروژن و پروژسترون) به طور کلی کاهش مییابد و علائم مختلفی مانند گرماهای شبانه، خشکی و التهاب واژن، اختلالات خواب و تغییرات مزاجی ناشی از کاهش هورمونها رخ میدهند.
دوران پریمنوپوزال برای هر زن میتواند تجربهها و علائم متفاوتی داشته باشد و هر فرد میتواند نیازهای خاص خود را در این دوره داشته باشد. اگر شما یا کسی که مراقبت میکنید در این دوران هستید، مشاوره با یک پزشک یائسگی یا متخصص زنان برای مدیریت بهتر این دوره و نگرانیهای مرتبط با آن توصیه میشود.